Biểu tượng hoa sen trong Phật giáo đại diện cho sự thanh tịnh, cao quý của người tu tập giữa cuộc sống bộn bề, nhiều cám dỗ. Do đó, chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp hình ảnh hoa ở những vị trí, công trình kiến trúc quan trọng như chùa, đền hay các tranh vẽ, tượng về Đức Phật.
Bạn đang đọc: Biểu tượng hoa sen trong Phật giáo: Thanh tịnh, cao quý từ tâm
1. Giới thiệu về hoa sen
Sen là một loài cây thủy sinh, thuộc họ Nelumbonaceae và còn được biết đến với các tên gọi như quỳ, liên. Đây là loài thực vật nổi trên mặt nước với thân rễ hình trụ, cuống dài, có gai nhỏ. Hoa sen màu đỏ hồng hoặc trắng, có nhiều lớp cánh cùng các phiến lá lớn, có gân tỏa ra theo hình tròn.
Theo y học cổ truyền, tất cả các bộ phận của sen, từ lá, cuống, ngó, cánh hoa đến nhụy hoa, gương, hạt, củ, tim… đều có thể được sử dụng để chế biến thành nhiều loại thuốc quý cầm máu và an thần. Bên cạnh đó, hoa sen còn chữa được các căn bệnh kiết lỵ, mất ngủ.
2. Biểu tượng hoa sen trong Phật giáo
Biểu tượng hoa sen trong Phật giáo là gì không phải điều mà ai cũng hiểu rõ. Loài hoa này thể hiện cho sự trong trắng và giác ngộ vì hoa mọc từ bùn lầy nhưng vẫn giữ được gam màu tinh khiết. Bên cạnh đó, nguồn gốc của hoa còn trở thành biểu tượng của sự yên bình trong tâm hồn, giữa một thế giới đầy đau khổ, phiền muộn. Hoa vẫn giữ được cho mình sự trong sáng, không bị ô uế bởi bùn lầy.
Ngoài ra, biểu tượng hoa sen trong Phật giáo còn đại diện cho các giai đoạn trong hành trình giác ngộ. Nụ hoa tượng trưng cho thời gian trước khi theo đạo Phật trong khi bông hoa nở hoàn toàn thể hiện sự giác ngộ toàn diện. Trong một số trường hợp, bông hoa chỉ hơi hé mở ẩn dụ cho tâm hồn được che khuất, suy nghĩ vượt lên những điều thông thường.
Xem thêm: Hoa sen trắng có ý nghĩa gì? Bất ngờ với nguyên nhân để ảnh “hoa sen trắng nền đen”
Ngoài ra, biểu tượng hoa sen trong Phật giáo còn thể hiện 8 đức tính tốt đẹp của con người:
-
Tinh khiết: Hoa sen có vẻ đẹp dân dã, thanh tao, dù mọc trong bùn nhưng vẫn thơm ngát, không tanh mùi bùn
-
Thanh tịnh: Hoa sen sinh ra tại bùn lầy được ví như Đức Phật sinh ra tại trần gian nhưng vẫn rời bỏ con đường hưởng lạc để đi tìm cuộc sống giác ngộ, bình yên.
-
Ngay thẳng: Cành hoa sen mọc thẳng, không cong, đại diện cho tấm thân ngay thẳng của người tu sĩ
-
Trừng thanh: Mặc dù mọc từ bùn lầy nhưng nước ở chỗ hoa sen không bao giờ đục. Việc này thể hiện Đức Phật ở đâu, nơi đó sẽ được an lành, hạnh phúc.
-
Thanh lương: Hoa sen nở vào mùa hè oi bức, mang đến cho nhân gian sự mát mẻ và dễ chịu.
-
Tròn đầy: Hoa sen khi nở để lộ gương sen tròn trịa, biểu hiện cho tâm hồn đẹp đẽ, chân phương của con người sau khi giác ngộ.
-
Bồng thực: Hoa sen khi kết nụ đã có đầy đủ trái, hạt và gương hạt. Việc này biểu hiện cho nhân, quả như hình với bóng, luôn song song và tác động lẫn nhau.
Tìm hiểu thêm: Con số may mắn hôm nay 24/12/2023 của 12 con giáp: Đón số đẹp nhận tài lộc
3. Những màu sen trong Phật giáo biểu tượng cho điều gì?
Tùy thuộc vào màu sắc của hoa mà biểu tượng hoa sen trong Phật giáo sẽ mang những ý nghĩa khác nhau, cụ thể:
-
Hoa xanh: đại diện cho trí tuệ và Bồ tát Văn Thù Sư Lợi. Trong nghệ thuật, loại hoa này không bao giờ héo và luôn che khuất những bí mật bên trong.
-
Hoa trắng: đại diện cho tâm hồn tinh khiết và thể hiện những suy nghĩ thanh tịnh của người tu hành.
-
Hoa tím: đại diện cho các giáo phái huyền bí và những lời dạy của Đức Phật.
-
Hoa hồng: biểu tượng của hoa sen tối cao, mang ý nghĩa trang trọng nhất trong Phật giáo.
-
Hoa đỏ: đại diện cho trái tim, tình yêu và lòng từ bi của con người.
Xem thêm: Vãng sanh là gì? Bất ngờ với ý nghĩa của vãng sanh trong Phật giáo
4. Nguồn gốc của biểu tượng hoa sen trong Phật giáo
Cách đây 5.000 năm về trước, người dân Ai Cập cổ đại đã bày tỏ sự sùng bái với hoa sen và sử dụng loài hoa này trong nhiều nghi thức, lễ cúng. Theo đó, hình ảnh hoa được xem như biểu tượng của đạo đức và sức mạnh tinh thần.
Các văn bản cổ của Ấn Độ thường nhắc về hoa sen như một biểu tượng của sự hài hòa trong vũ trụ. Phật giáo cũng là tôn giáo bắt nguồn từ đất nước này, cái nôi phát triển ý nghĩa biểu tượng của hoa. Chính vì vậy, hoa sen giống như cuộc sống của người tu hành, luôn tránh xa những điều trần tục và thể hiện tính cách khiêm nhường, trong sáng.
5. Hoa sen trong Phật giáo là biểu tượng của thuyết luân hồi
Nhắc đến biểu tượng hoa sen trong Phật giáo không thể không nói về hình ảnh đại diện cho thuyết luân hồi và khái niệm tái sinh. Mặt nước im lìm sau mùa sen không phải kết thúc bởi đây là sự chuẩn bị cho một mùa hoa mới mọc lên. Sen tàn, sen nở, sen tàn… thể hiện một vòng lặp không ngừng, giống như đời người luôn được tái sinh trong đạo Phật.
6. Những kiến trúc lấy cảm hứng từ biểu tượng hoa sen trong Phật giáo
Hoa sen không chỉ là một biểu tượng trong Phật giáo mà còn là quốc hoa của Việt Nam. Nước ta sở hữu rất nhiều công trình được thiết kế dựa theo hình ảnh của loại hoa này như:
-
Chùa Một Cột
-
Chùa Bút Tháp
-
Chùa Tây Phương
-
Bảo tàng Hồ Chí Minh…
>>>>>Xem thêm: Mệnh thạch lựu mộc là gì? Tài giỏi xuất chúng đến mấy cũng đừng bỏ qua điều này
7. Hoa sen nên được sử dụng trong những sự kiện nào?
Biểu tượng hoa sen trong Phật giáo thể hiện sự trong trắng, tinh khiết, gần bùn mà không hôi tanh mùi bùn cũng như những đức tính tốt đẹp của người tu tập. Do đó, loại hoa này thường được sử dụng trong những dịp lễ trang trọng như: lễ Vu Lan, lễ Phật Đản, lễ cưới, lễ kỷ niệm… để bày tỏ lòng chân thành và kính mến.
Không phải ai cũng hiểu rõ về biểu tượng hoa sen trong Phật giáo nhưng đây lại là hình ảnh mang nhiều ý nghĩa cao sang. Bông hoa sen thể hiện đức tính trong sáng, thánh thiện, ngay thẳng và luôn khiêm nhường. Đây cũng là những phẩm chất con người cần học tập và noi theo để giữ được tâm hồn từ bi, vị tha, không bị ảnh hưởng bởi giông bão hay những cám dỗ của cuộc đời.
